Hans van Willigenburg prijst Dmitri Danilov
| dinsdag 16 September 2014 - 12:55:36 |
DANILOV KAN ALLEEN EEN RUSSISCHE SCHRIJVER ZIJN, GEEN AMERIKAANSE...
De twee boeken die de afgelopen jaren de meeste indruk op mij hebben gemaakt, zijn 'De horizontale stand' en 'Zwarte en groene' van de Russische schrijver Dmitri Danilov (1969). Deze man schrijft een soort boeken waarvan je je kunt afvragen of ze in een commerci�le omgeving (in casu: het Westen) �berhaupt de eindstreep zouden halen, omdat Danilov, zo lijkt het, geen enkele poging doet tot 'communiceren', doch slechts, met een gerust maniakaal te noemen precisie, zijn eigen leven op documentaire wijze vastlegt. In 'De horizontale stand' doet Danilov dat het meest radicaal, door een kalenderjaar tot uitgangspunt te nemen en vervolgens elke dag in dat kalenderjaar - dus expliciet zonder enige aandrang tot een plot - vanuit zijn priv� perspectief te beschrijven. In de novelle 'Zwarte en groene' zit iets meer 'verhaal', maar ook daar kenmerkt zijn proza zich door het trakteren van de lezer op een fikse hoeveelheid ogenschijnlijk futiele details.
Wat maakt deze twee boeken, in mijn ogen, zo bijzonder?
De humor! Elke pagina van deze schrijver is voelbaar geschreven met een dosis luchtigheid, relativeringsvermogen en onderdrukt gegrinnik, die een onweerstaanbare aantrekkingskracht op mij uitoefent. Dit is namelijk een schrijver die geen grappen nodig heeft. Er staat in deze twee boeken geen enkele grap. Het is zelfs aan te nemen dat Danilov heel bewust terugschrikt voor het maken van grappen, want het zou het tonen van de Werkelijke Grap - zijn eigen leven, en dat van ons allen - alleen maar in de weg zitten. Juist door alleen maar te registreren wat hij doet - opstaan, slapen, opstaan, weer slapen, opstaan, en opnieuw slapen - groeit De Werkelijke Grap ongehinderd in omvang en raak je als lezer langzaam bedwelmd door de Grenzeloze Absurditeit van alles en iedereen.
De 'inzet' van de ogenschijnlijk zinloze reeksen feiten en feitjes die Danilov noteert, lijkt mij dus niet laag, maar juist erg 'hoog'.
In Amerika zou het concept van 'humor zonder grappen' nooit kunnen werken, omdat de Amerikaanse (lees: consumentistische) cultuur staat of valt met het idee dat er iets 'gecompenseerd' moet worden, dat er na het harde werken, op bestelling, iets komt met een bepaald 'humorgehalte' en een bepaalde 'grapdichtheid', waar instant om gelachen kan worden. Iets dat in een drukke agenda 'ingevoerd' kan worden, als 'ontspanning'. Zie comedy's. Zie stand-up.
Overbodig te vermelden naar welk soort humor mijn voorkeur uitgaat.
- Hans van Willigenburg (Utrecht, 1963) is schrijver en journalist en bracht bij Douane de bundel 'Informatiewaarde nul' uit (op deze website te verkrijgen).
Bezoek zijn website: http://tekstleeuw.nl/
|
